Η πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστικού Συμβουλίου να μην προχωρήσει στη μονιμοποίηση της δικαστού Ντόριας Βαρωσιώτου, ισοδυναμεί ουσιαστικά με παύση από τα καθήκοντά της. Παρά την προσεκτική γλωσσική περιτύλιξη που χρησιμοποιήθηκε – «λήξη δοκιμαστικής περιόδου» – είναι ξεκάθαρο ότι η απόφαση είχε χαρακτήρα τιμωρητικό και παραδειγματικό. Και το ερώτημα παραμένει: γιατί;
Η δικαστής δεν κατηγορήθηκε για διαφθορά, για κατάχρηση εξουσίας, ούτε για διάπραξη οποιουδήποτε ποινικού αδικήματος. Το «έγκλημά» της φαίνεται πως ήταν η άσκηση κριτικής και η δημοσιοποίηση εσωτερικών αδυναμιών της Δικαιοσύνης, με τρόπο που ενόχλησε το κατεστημένο. Αντί να επιβραβευτεί για τη διαφάνεια και την ευθύτητα, βρέθηκε αντιμέτωπη με έναν μηχανισμό που αποδεικνύεται κλειστός, ανεξέλεγκτος και – όπως φαίνεται – εκδικητικός.
Το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, με μέλη του ίδιους ανώτατους δικαστές που δικάζουν υποθέσεις πολιτών, λειτουργεί χωρίς λογοδοσία, χωρίς πρακτική διαφάνεια, χωρίς καμία υποχρέωση αιτιολόγησης προς τον λαό ή την ίδια τη δικαστική κοινότητα. Οι αποφάσεις του δεν δημοσιεύονται στο σύνολό τους, δεν ελέγχονται από ανεξάρτητο σώμα και λαμβάνονται από δικαστές που ενεργούν με πλήρη ασυλία. Αυτό, από μόνο του, συνιστά θεσμική εκτροπή.
Η υπόθεση Βαρωσιώτου δεν αφορά μόνο μία δικαστή· είναι καθρέφτης ενός συστήματος που προστατεύει τους ισχυρούς και αποβάλλει τους ενοχλητικούς. Όταν η ίδια η Δικαιοσύνη αποτυγχάνει να προστατεύσει τους λειτουργούς της από αυθαίρετες πρακτικές, πώς μπορεί να απαιτεί εμπιστοσύνη από τους πολίτες;
Η κοινωνία δεν ζητά δικαστές-ήρωες, αλλά δίκαιους και ελεύθερους λειτουργούς, ανεπηρέαστους από παρασκηνιακά συμφέροντα και ισορροπίες εξουσίας. Αν το τίμημα για την ευθύτητα είναι η σιωπηλή εξορία από το σύστημα, τότε η Δικαιοσύνη στην Κύπρο δεν είναι ανεξάρτητη – είναι εσωτερικά ελεγχόμενη και πολιτικά χειραγωγούμενη.
Ίσως ήρθε η ώρα να τεθεί στο τραπέζι το ερώτημα:
Ποιος ελέγχει τους δικαστές στην Κύπρο;
Και αν η απάντηση είναι «κανείς», τότε έχουμε πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα απ’ όσο νομίζαμε.
